Rối loạn nhân cách không ổn định về cảm xúc là một bệnh tâm thần phổ biến trong xã hội hiện đại. Căn bệnh này có thể gây ra nhiều khó khăn và đau khổ cho người bệnh và những người xung quanh. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng, hậu quả và cách điều trị bệnh rối loạn nhân cách không ổn định cảm xúc. Chúng tôi hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích và giải pháp thiết thực.

Rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định là bệnh gì?

Rối loạn nhân cách không ổn định cảm xúc là một rối loạn nhân cách được đặc trưng bởi những thay đổi không ổn định về tâm trạng, nhận thức bản thân và các mối quan hệ xã hội. Căn bệnh này có thể gây ra rất nhiều khó khăn và đau khổ cho người bệnh và những người xung quanh.

Rối loạn nhân cách không ổn định về cảm xúc có thể được phân loại theo nhiều cách khác nhau. Một trong những phương pháp phổ biến nhất là sử dụng Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, Phiên bản thứ Năm (DSM-5), một hệ thống chẩn đoán do Hiệp hội Tâm thần Hoa Kỳ (APA) phát triển. Theo DSM-5, rối loạn nhân cách ái kỷ không ổn định thuộc nhóm rối loạn nhân cách B, bao gồm các rối loạn biểu hiện như sự bất ổn về cảm xúc, hành vi và mối quan hệ. Nhóm B cũng bao gồm các rối loạn nhân cách chống đối xã hội, lãng mạn và độc đáo

Chẩn đoán rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định

Để được chẩn đoán mắc chứng rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định theo DSM-5, phải đáp ứng ít nhất năm trong số chín tiêu chí sau:

– Nỗi sợ hãi quá mức về việc bị bỏ rơi hoặc bị từ chối dẫn đến làm việc quá sức và trốn tránh các mối quan hệ. Trên tất cả, sự bất ổn và thái cực của các mối quan hệ dao động giữa lý tưởng hóa và khinh miệt. Bản sắc và nhận thức về bản thân không ổn định, và quan điểm về bản thân, mục tiêu và giá trị thay đổi thường xuyên. 

– Không có khả năng kiểm soát các hành vi nguy hiểm hoặc tự hủy hoại bản thân như tự tử, tự làm hại bản thân, lạm dụng chất gây nghiện hoặc lăng nhăng. 

– Thay đổi tâm trạng đột ngột và không phù hợp, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng, tức giận và buồn bã, có thể kéo dài hàng giờ hoặc hàng ngày. Mất thực tế hoặc bóp méo nhận thức trong các tình huống căng thẳng như ảo giác, hoang tưởng và suy nghĩ ma quỷ. 

– Mất thực tế hoặc bóp méo nhận thức trong các tình huống căng thẳng như ảo giác, hoang tưởng và suy nghĩ ma quỷ.

Ngoài ra, các triệu chứng phải gây ra sự suy giảm chức năng xã hội, nghề nghiệp hoặc cá nhân và không được giải thích bởi các yếu tố khác như tuổi vị thành niên, văn hóa hoặc các rối loạn tâm thần khác.

Một phương pháp phân loại khác sử dụng Hệ thống Chẩn đoán Quốc tế về Rối loạn Tâm thần và Hành vi (ICD-10) do Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) phát triển. Theo ICD-10, rối loạn nhân cách ái kỷ không ổn định thuộc nhóm F gồm các rối loạn tâm thần và hành vi do các yếu tố sinh lý và phát triển gây ra. Nhóm F cũng bao gồm rối loạn sử dụng chất kích thích, rối loạn thiểu năng trí tuệ và rối loạn chấn thương não.

Để được chẩn đoán mắc chứng rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định ICD-10, phải đáp ứng ít nhất ba trong số sáu tiêu chí sau:

– Bạn gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và phản ứng của mình. Sự không ổn định trong việc duy trì các mối quan hệ mật thiết và các cam kết lâu dài. 

– Thiếu tự tin hoặc cảm thấy như bạn thấy mình thật tồi tệ hoặc vô giá trị. 

– Có xu hướng tự tử hoặc tự hủy hoại bản thân khi gặp khó khăn hoặc căng thẳng. Xu hướng lạm dụng hoặc tránh các mối quan hệ để tránh bị từ chối hoặc bỏ rơi.

Ngoài ra, các triệu chứng phải gây ra sự suy giảm chức năng xã hội, nghề nghiệp hoặc cá nhân và không được giải thích bởi các yếu tố khác như tuổi vị thành niên, văn hóa hoặc các rối loạn tâm thần khác.

Các triệu chứng của rối loạn cảm xúc không ổn định

Các triệu chứng của bệnh này thường khó đoán và cũng dễ nhầm lẫn nhưng cái cốt lõi từng triệu chứng vẫn có thể nắm được như:

– Triệu chứng thay đổi tâm trạng: Mọi người dễ bị thay đổi tâm trạng nhanh chóng và không phù hợp mà không có lý do rõ ràng. B. Từ vui mừng đến buồn bã, từ bình thường đến giận dữ và sợ hãi. Những cảm xúc bộc phát này thường kéo dài hàng giờ đến hàng ngày và rất khó kiểm soát. 

– Mối quan hệ không ổn định: Khó duy trì mối quan hệ thân mật hoặc lâu dài với người khác. Họ thường dao động giữa lý tưởng hóa và khinh miệt những người thân yêu, sự gắn bó và xa lánh đột ngột, và nỗi sợ hãi bị bỏ rơi và từ chối tràn ngập. Họ cũng có thể thể hiện các hành vi đối đầu, ghen tuông, lạm dụng hoặc phụ thuộc quá mức. 

– Quan điểm về bản thân thay đổi thất thường: Bản sắc và nhận thức về bản thân không ổn định, và quan điểm về bản thân, mục tiêu và giá trị của một người thay đổi thường xuyên. Họ có thể không biết mình là ai, mình muốn gì hoặc cần gì trong cuộc sống. Họ cũng có thể thiếu tự tin và cảm thấy xấu xa hoặc vô giá trị. 

– Thiếu kiểm soát suy nghĩ và hành động: Khi đối mặt với đau khổ hoặc căng thẳng, mọi người có thể thực hiện các hành vi nguy hiểm hoặc tự hủy hoại bản thân hoặc người khác, chẳng hạn như tự tử, tự làm hại bản thân, lạm dụng, sử dụng ma túy hoặc lăng nhăng. . Họ cũng có thể có những ý tưởng sai lệch hoặc bóp méo về thực tế, chẳng hạn như ảo giác, ảo tưởng bị ngược đãi hoặc tư tưởng ma quỷ.

Hậu quả của bệnh nếu bị kéo dài thì thế nào?

Là một bệnh có nguy hại cực lớn tới tâm lý thậm chí là cả thể chất nếu để bệnh kéo dài không điều trị có thể dẫn tới:

– Ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất và tinh thần: Bệnh nhân có thể trải qua nhiều cơn trầm cảm, lo lắng, căng thẳng, mất ngủ, suy nhược và hệ thống miễn dịch suy yếu. Bạn cũng có thể gặp các vấn đề về tiêu hóa, tim mạch, hô hấp hoặc nội tiết.

– Gây ra các rối loạn tâm thần khác: Bệnh nhân có nhiều nguy cơ mắc các rối loạn tâm thần khác như rối loạn ăn uống, rối loạn ám ảnh cưỡng chế, rối loạn chuyển tiếp, tâm thần phân liệt và tâm thần phân liệt.

– Giảm chất lượng cuộc sống và năng suất làm việc: Việc duy trì các mối quan hệ xã hội, gia đình hoặc tình cảm có thể khó khăn. Họ cũng có thể không thể hoàn thành công việc, trường học hoặc cuộc sống hàng ngày. Họ có thể bị người khác cô lập, xa lánh hoặc phân biệt đối xử. 

– Tăng nguy cơ tự tử và tự làm hại bản thân: Mọi người có xu hướng giữ những suy nghĩ tiêu cực, cảm thấy vô vọng và cảm thấy vô giá trị. Khó khăn và căng thẳng có thể dẫn đến ý nghĩ tự tử, hành vi tự tử và tự làm hại bản thân. Tỷ lệ tự sát của bệnh nhân mắc bệnh này có thể lên tới 10%.

Cách điều trị bệnh rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định

Tùy vào tình trạng bệnh hoặc triệu chứng cụ thể mà bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp điều trị khác nhau. Phương pháp điều trị rối loạn cảm xúc bao gồm:

– Điều trị bằng thuốc: Bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị trầm cảm để giúp ổn định tâm trạng của bạn. Đối với một số người bị rối loạn lưỡng cực, thuốc ổn định tâm trạng có thể giúp vượt qua các giai đoạn hưng cảm. 

– Tâm lý trị liệu: Tùy theo tình trạng bệnh mà các nhà tâm lý có thể sử dụng các phương pháp khác nhau như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), liệu pháp hành vi biện chứng (DBT), tâm lý trị liệu, tâm lý trị liệu. Các bác sĩ giúp mọi người đối phó với các bệnh về cảm xúc và tâm thần thông qua các cuộc trò chuyện trị liệu. 

– Liệu pháp kích thích não: Các phương pháp điều trị kích thích não khác bao gồm liệu pháp quang trị liệu, liệu pháp sốc điện (ECT) và kích thích từ xuyên sọ (rTMS). Thông tin được cung cấp ở trên không thay thế cho lời khuyên y tế. Để đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị, nên tham khảo ý kiến ​​​​chuyên gia tâm lý.

Những lưu ý dành cho bệnh nhân mắc bệnh rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định

Đối với các bệnh nhân nghi ngờ mình mắc chứng rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định, bạn nên nhờ đến sự trợ giúp của chuyên gia sức khỏe tâm thần để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. 

Đừng cố gắng tự điều trị hoặc tự dùng thuốc mà không hỏi ý kiến ​​​​bác sĩ. Bạn nên tuân theo kế hoạch điều trị của bác sĩ, bao gồm:

– Dùng đúng loại thuốc với đúng liều lượng và thời gian, tham gia các buổi trị liệu tâm lý và tham gia các nhóm hỗ trợ. Họ cũng cần ghi lại các triệu chứng, cảm giác và hành vi của mình để có thể theo dõi tiến trình điều trị và phản hồi với bác sĩ. 

– Bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ và khuyến khích từ gia đình, bạn bè và cộng đồng của bạn. Bạn cũng nên tránh những người và tình huống có thể gây căng thẳng, xung đột và khó chịu. 

– Bạn phải học cách giải quyết vấn đề một cách lạc quan, linh hoạt và sáng tạo. 

– Để giữ cho tâm trí và cơ thể khỏe mạnh, bạn cần có một lối sống lành mạnh.

– Bạn nên ăn uống điều độ, tập thể dục thường xuyên, ngủ đủ giấc, hạn chế uống rượu bia và các chất kích thích. 

– Bạn cũng nên tìm kiếm những hoạt động mang lại niềm vui, sự thư thái và ý nghĩa cho cuộc sống của bạn. 

Nếu bạn có ý nghĩ tự tử hoặc bị tổn hại, hãy gọi dịch vụ khẩn cấp hoặc liên hệ với một tổ chức hỗ trợ tự tử. Đừng để bản thân cô đơn hay đau khổ một mình, bạn luôn có quyền được sống và được yêu.

Rối loạn nhân cách cảm xúc không ổn định là một bệnh tâm thần ảnh hưởng đến cảm xúc, hành vi và mối quan hệ của người bệnh. Bệnh có thể gây ra nhiều hậu quả tiêu cực cho sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Bệnh có thể được điều trị và hỗ trợ bằng thuốc, trị liệu tâm lý, sự can thiệp của gia đình và xã hội, và các biện pháp phòng ngừa và chăm sóc bản thân. Người bệnh nên tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia sức khỏe tâm thần và có một lối sống lành mạnh.